Het multiculturele drama. Zo heette het belangrijke essay op zaterdag 29 januari 2000 in NRC Handelsblad, van de hand van ideoloog en publicist Paul Scheffer. Op fenomenale wijze legde hij een al langer sluimerend onbehagen in de samenleving bloot. “Onder de oppervlakte van het openbare leven drijft een zee van verhalen over de botsing van culturen, die niet of nauwelijks worden gehoord.”
Hij schreef over een etnische onderklasse die niet integreert en die uiteindelijk zal radicaliseren; het kaartenhuis van de multiculturele samenleving. De observaties waren niet mals. Volgens Scheffer hadden we te maken met een gemakzuchtig multiculturalisme, een falend immigratie- en integratiebeleid en een groter wordende afkeer van de relativerende overheid. Hij luidde de noodklok; een handschoen die niet veel later werd opgepakt door Leefbaar Nederland en haar lijsttrekker Pim Fortuyn.
De afsluitende conclusie: “Het huidige beleid van ruime toelating en beperkte integratie vergroot de ongelijkheid en draagt bij tot een gevoel van vervreemding in de samenleving. De tolerantie kreunt onder de last van achterstallig onderhoud. Het multiculturele drama dat zich voltrekt is dan ook de grootste bedreiging voor de maatschappelijke vrede.”
Historici hebben de analyse van Scheffer op waarde geschat. Zo noemen ze hem de grote schrijver over het multiculturele drama, veel meer nog dan iemand als Pim Fortuyn. Vriend en vijand in binnen- en buitenland wijzen Scheffer aan als de geestelijk vader van het nationale debat over dit gevoelige thema. De Groene Amsterdammer maakt het in dure termen duidelijk in een artikel uit 2007. “Het kantelmoment in het discours; dit essay had het effect van een fragmentatiebom in de op consensus gerichte publieke arena.”
Direct na de publicatie ontplofte het publieke debat. De Volkskrant in 2020: “Binnen vier maanden verschenen in Nederlandse kranten en weekbladen 53 opiniestukken over de kwestie. De discussie bereikte de Tweede Kamer, mede gestimuleerd door publicist Pim Fortuyn. Enige jaren later, in 2003 en 2004, kwam er een parlementair onderzoek naar dertig jaar integratie. onder leiding van VVD-Kamerlid Stef Blok.”
Paul Scheffer toerde intussen door het land. Jaarlijks gaf hij zo’n tachtig lezingen over ‘zijn’ thema.
Ander nieuws: een Nederlandse skibus met 53 inzittenden stortte deze dag in een ravijn in de Franse Alpen. Een twintigjarige Nederlandse kwam daarbij om het leven.
