Zaterdag 13 mei 2000. Het lijkt wel augustus, zo warm is het. In Amsterdam was het feest. Inwoners hadden een succesvolle publieksactie georganiseerd voor het Olympisch Stadion, waarbij ze geld inzamelden om het te redden van sloop. Toen werd deze historische locatie gerenoveerd en vandaag was de feestelijke heropening. Legendes als Johan Cruijff, Fanny Blankers-Koen, Ellen van Langen en Anton Geesink waren erbij maar ook Prins Willem-Alexander, Erica Terpstra en IOC-voorzitter Juan Antonio Samaranch. Hier een video.
Een heerlijke zaterdag. Werken in de tuin, de laatste cadeautjes kopen voor Moederdag op 14 mei, bier en wijn in huis halen voor het Eurovisiesongfestival van deze avond. Maar toen kwamen de eerste telefoontjes binnen bij de alarmcentrale. Een brandje bij een vuurwerkopslagplaats in een woonwijk in Enschede. Een eerste motoragent was snel ter plaatse.
Het is dé nieuwsgebeurtenis voor ons land in dit jaar 2000. De vuurwerkramp in Enschede, op 13 mei 2000. Iedereen kent de beelden en de verhalen. Wie nog eens wil horen wat er precies gebeurde: we namen onlangs een podcast op met toenmalig verslaggever Danny de Vries, van de beroemde beelden. Onlangs verscheen overigens dit goede boek van Tubantia-journalist Lucien Baard. Alles op een rijtje: de feiten, de impact, de persoonlijke ervaringen, het leed, de veerkracht.
We waren in Roombeek laatst, voor het opnemen van die podcast. De wijk is prachtig herbouwd. Een schoolvoorbeeld voor andere plekken waar rampen hebben plaatsgevonden. Een compleet nieuwe wijk, met veel respect voor de historie.
De vuurwerkramp. Er vielen 23 doden, waaronder vier brandweermannen. Vijf leden van de familie Ransing kwamen om, bijvoorbeeld. En vader en moeder Temel met hun vierjarige zoontje Mertkan. Van drie mensen werd nooit meer iets teruggevonden: opgelost in het niets. Ongeveer 950 mensen raakten daarnaast gewond, 205 woningen werden geheel verwoest, nog eens 293 woningen werden onbewoonbaar verklaard, zo’n 1500 werden er beschadigd. Meer dan 1.200 mensen waren hun woning kwijt binnen het rampgebied van meer dan veertig hectare. Ongeveer 2.000 huisdieren kwamen om. De experts berekenden de financiële schade op zo’n 1 miljard gulden, de wederopbouw kostte volgens een ruwe schatting 600 miljoen euro.
Wat een ongekende tragedie. Dagenlang domineerde de ramp al het nieuws.
En dan verbleekt al het andere. De oorlog tussen Ethiopië en Eritrea bijvoorbeeld, die steeds bloederige vormen aannam. De gezondheid van prins Bernhard. De terugkeer van Marco Pantani. De onthulling van het Vaticaan dat de Heilige Maagd Maria in 1917 al de aanslag van 1981 op de paus had voorspeld (het zogeheten ‘Derde Geheim van Fatima’). En het Eurovisiesongfestival.
Het jaarlijkse liedjesfestijn werd aanvankelijk uitgezonden alsof er niets aan de hand was, Enschede was letterlijk een heel aantal kilometers verwijderd van Hilversum. In de journaaluitzending van 20.00 uur meldde de NOS dat er ook doden waren gevallen, maar de daadwerkelijke omvang van de ramp was nog onbekend. Vreemd, ruim vier uur na de explosies! En dus kwamen ze een voor een voorbij, de deelnemers aan het Eurovisie Songfestival. Op een gegeven moment staakte men heel terecht de uitzending. De beslissers kregen kennelijk rond 22:00 uur door dat het écht heftig was en dat doorgaan niet gepast was. De Nederlandse inzending van zangeres Linda Wagenmakers was toen al geweest; ze was als tweede aan de beurt.
Het Eurovisie Songfestival vond plaats in Stockholm, nadat de Zweedse zangeres Charlotte Nilsson in 1999 won met het erg op nummers van ABBA gelijkende Take Me To Your Heaven. Toen deed namens Nederland zangeres Marlayne mee. Een jaar later schitterde nu onze Linda Wagenmakers en veel mensen herinneren zich nog haar bijzondere jurk. Tijdens haar uitvoering wist ze nog niet wat er in haar eigen land was gebeurd.
Het Nederlandse No Goodbyes eindigde uiteindelijk op de dertiende plaats. Een lekker liedje, we kunnen het refrein 25 jaar later nog meezingen, wat overigens niet geldt voor onze inbreng van 1999. De winst ging in 2000 naar de Denen: de Olsen Brothers met hun liedje Fly On The Wings Of Love. In Nederland had niemand hun optreden gezien. Toen zij aantraden lag bij ons eindelijk de focus op de ramp. Van Linda werd nog een foto gemaakt: ze hield haar hand geschrokken voor haar mond, haar ogen waren groot. Het ging allang niet meer om het songfestival.
