29 april 2000

Zaterdag 29 april 2000: Koninginnedag. Het waren niet de beste maanden voor Beatrix, daarover schreven we al vaker, en het was alsof de weergoden het aanvoelden. Voor het eerst in jaren was het weer druilerig.

Met haar imago was het nodige mis na onder meer haar wintersportvakantie naar het Oostenrijk van Haider en enkele uitlatingen over de pers. Dat viel verkeerd bij velen. Maar er ook de twijfel over de rol van de monarchie in ons land. Was het wenselijk dat het staatshoofd lid was van de regering en de Raad van State? Dat ze betrokken was bij kabinetsformaties en de troonrede voorlas? Volgens diverse politici was er een discussie nodig over de toekomst van de monarchie. Daar ging het al bijna een maand dagelijks over in de dagbladen. Er waren ook tegenstanders en dat zorgde voor de nodige commotie. De discussie over de modernisering vertroebelde doordat velen meenden dat er sprake was van een achterbakse aanval op koningin Beatrix.

Koningin Beatrix wilde in 1994 geen kabinet met CDA-lijsttrekker Elco Brinkman. Dat vertelde oud-premier Ruud Lubbers deze dag in een vraaggesprek tegen de Volkskrant. Je kunt je inderdaad afvragen hoe gewenst het was dat onze koningin zich op die schaal bemoeide met Haagse zaken.

Na twintig jaar leken er dus barsten te komen in het beeld van Beatrix. Men prees haar om haar harde werken en intelligentie, maar nu ging het ook steeds vaker over haar afstandelijkheid en (vermeende) invloed op het regeringsbeleid. Er verschenen artikelen en zelfs boeken over haar eigenzinnigheid en bemoeizucht. Bij Maartje van Weegen van de NOS relativeerde de koningin haar invloed, dat schreven we gisteren al. Ze zei daarbij regelmatig twijfels te kennen, niet zonder de steun van haar man te kunnen en populariteit niet belangrijk te vinden.

De familie Van Oranje vierde Koninginnedag dit jaar in Katwijk en Leiden. Het weer was regenachtig maar de ontvangst was hartelijk en uitbundig. Maxima was er niet bij, ook prins Claus was afwezig. Hij kampte met de naweeën van zijn prostaatoperatie uit 1998. Beatrix nam onverwachts het woord in Leiden, met een dankzegging aan Oranjeverenigingen voor de afgelopen twintig jaar. Op een spandoek: “Lieve Bea, we steunen je Maximaal.”

Flauwe timing misschien, op de voorpagina van NRC Handelsblad deze zaterdag. “Jorge Zorreguieta, de vader van de Argentijnse vriendin van prins Willem-Alexander, wist al ruim voor de staatsgreep van 1976 dat een actieplan werd gemaakt voor de economische politiek van een militaire junta. Hij heeft mogelijk ook zelf meegewerkt aan het opstellen van een nieuw economisch model voor Argentinië onder militair gezag. Dit stellen verschillende bronnen bij mensenrechtengroeperingen, en onderzoekers in Argentinië. Zij baseren hun conclusie op de functie die Zorreguieta bekleedde voordat hij in april 1976 als onderstaatssecretaris van Landbouw toetrad tot de regering van generaal Jorge Videla. Volgens diverse bronnen moet Zorreguieta op de hoogte zijn geweest van de voorgenomen radicale ingrepen in de Argentijnse samenleving en economie.”

De viering van de twintigste Koninginnedag met vorstin Beatrix verliep verder over het algemeen rustig. In de meeste grote steden hoefde de politie nauwelijks op te treden. Wel braken vechtpartijen uit in het Friese Kollum, waar precies een jaar eerder de 16-jarige Marianne Vaatstra werd vermoord. Er waren zo’n honderd vechtersbazen, de meesten onder invloed. Over en weer deelden de betrokkenen rake klappen uit. Zo sloeg een 44-jarige Kollumer een 53-jarige politieman neer. In Amsterdam waren 700.000 mensen op de been – ondanks de regen veel meer dan het jaar ervoor. De politie hoefde slechts een enkele keer in te grijpen. De politie in Rotterdam verrichtte 28 aanhoudingen, in Utrecht werden vijftig wildplassers bekeurd. De KoninginneNach in Den Haag werd door ongeveer 230.000 mensen bezocht.

Ander nieuws dan. Na achttien jaar brak het kledingmerk Benetton met fotograaf Oliviero Toscani, die voor opvallende en spraakmakende reclamecampagnes zorgde. Zijn beelden waren al vaker controversieel, nu ging hij kennelijk een grens over. Het ging om foto’s van terdoodveroordeelden. De Italiaan overleed begin 2025. Tijdens het 86ste galadiner voor Witte Huis-correspondenten in Amerika liet Bill Clinton andermaal zien over een gezonde dosis zelfspot te beschikken. Hij dreef de spot met zijn eenzame laatste dagen als president. Waar veel presidenten uitgeput en somber het Witte Huis verlieten, leek de 53-jarige Clinton het regeren nog lang niet moe.

Een Japanse toerist en een buschauffeur werden door Maya-indianen gestenigd en doodgeslagen op een markt in het dorp Todos Santos Cuchumatan. De indianen overgoten de chauffeur met benzine en staken hem in brand. Twee andere Japanse toeristen raakten gewond. De toeristen fotografeerden moeders en kinderen toen iemand riep dat ze de kinderen kwamen stelen. Binnen een mum van tijd vormde zich een woedende menigte van honderden indianen, die de toeristen met stokken en stenen te lijf gingen. 

In Spanje rolde ondertussen de bal. Het Nederlands getinte FC Barcelona deed weer volop mee in de strijd om de landstitel. De Catalanen wonnen zelf de beladen competitiewedstrijd tegen Atlético Madrid (3-0), terwijl koploper Deportivo La Coruña een dag later bij Celta de Vigo (1-2) zou verliezen. Deportivo had met nog drie wedstrijden te spelen twee punten voorsprong.