18 januari 2000 is niet de dag van Helmut Kohl, de bondskanselier van Duitsland tussen 1982 tot 1998. De politicus, bijna zeventig als het nieuwe millennium begint, valt van zijn voetstuk. Als partijleider van de CDU was hij betrokken geweest bij financiële praktijken die het daglicht niet konden verdragen. Vandaag kwam het tot een vernederende stap: Kohl moest het erevoorzitterschap van de CDU neerleggen. Het gebeurde na een inval van Justitie in het hoofdkantoor van de christendemocratische partij. Het zwartgeldschandaal, dat Duitsland al enige tijd bezighield, kwam hiermee op deze dag tot een hoogtepunt.
Eerst even over Kohl. Wikipedia: “Zijn 16-jarige ambtsperiode was de langste van alle Duitse kanseliers sinds Otto von Bismarck, en kende het einde van de Koude Oorlog. Kohl wordt door velen beschouwd als de hoofdarchitect van de Duitse hereniging, en wordt samen met Franse president François Mitterrand beschouwd als de architect van het Verdrag van Maastricht, dat de Europese Unie oprichtte.” Hij had een plek in de geschiedenisboeken moeten verwerven gezien die Duitse hereniging en de Europese eenwording. Maar het liep dus anders dankzij de gevoelige klap voor zijn ijzersterke reputatie.
In december 1999 kwam aan het licht dat Kohl jarenlang giften van onbekende donateurs op geheime rekeningen had gezet. Het geld werd onder meer gebruikt voor verkiezingscampagnes en de groei van zijn partij, de CDU, in het voormalige Oost-Duitsland. De namen van de gulle gevers wilde Kohl niet noemen, maar de Duitse wet verbiedt anonieme schenkingen aan partijen. De rechter kwam tot een oordeel, hij legde de CDU een boete op van zo’n veertig miljoen mark. En het imago van Kohl was dus onherstelbaar beschadigd. Een oud-minister zag zich gedwongen zich terug te trekken uit het parlement, Kohl’s opvolger als partijvoorzitter voelde zich genoodzaakt af te treden en het hoofd financiën van de CDU pleegde zelfmoord. De impact van de affaire was, kortom, gigantisch.
Het leek erop alsof het klaar was voor de CDU, alsof Duitsland de partij massaal de rug toe zou keren. Maar de partij bleek veerkrachtig, ook zonder Kohl, de invloedrijke man die 25 jaar lang de scepter zwaaide als machtig leider. Het verlies van stemmen bleek bij de eerste verkiezingen gering. Vernieuwing bleek de partij goed te doen, met onder meer een veertiger aan het roer als fractieleider en met de nieuwe partijvoorzitter, ene Angela Merkel (45). Ze was de eerste vrouwelijke voorzitter en voor CDU-begrippen progressief.
In februari 2008 liep Kohl bij een val traumatisch hersenletsel op. Sindsdien kon hij nog maar moeilijk praten en zat hij in een rolstoel. Kohl overleed op 16 juni 2017 op 87-jarige leeftijd in zijn geboortestad Ludwigshafen.
Foto: Oud-bondskanselier Helmut Kohl en president van Rusland Vladimir Poetin tijdens een bijeenkomst in Berlijn op 15 juni 2000; www.kremlin.ru.
